Bu araştırmanın amacı, Kocaeli ilinde amatör spor kulüplerinde yöneticilik (yönetim kurulu üyeliği) görevinde bulunanların finansal profillerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Kocaeli ilinde amatör spor kulüplerinde görev yapan 160 yönetici oluşturmaktadır. Bu araştırmanın amacı amatör spor kulüplerinde yönetim kurulu üyesi olarak yöneticilik yapan kişilerin finansal yönetim profillerini inceleyerek alan ile ilgili literatüre katkı sağlamaktır.
Araştırma evrenini oluşturan spor kulüplerine Kocaeli Amatör Spor Kulüpleri Federasyonu vasıtasıyla ulaşılmaya çalışılmış ve toplam 160 amatör spor kulübü yöneticisi anketleri eksiksiz doldurmuştur.
Spor Kulübü Yöneticilerinin Demografik Özellikleri;
Araştırmaya göre, spor kulübü yöneticilerinin %93,75 oranında (150) kişi erkek olduğu, genci diyebileceğimiz 24-30 yaş aralığında %5 oranında (8) kişi olduğu, diğer yaş aralıklarında belirli oranlarda dağılım gösterdiği görülmüştür (31-37 yaş aralığı 26 kişi, 38-44 yaş aralığı 45 kişi, 45-51 yaş aralığı 39 kişi, 52-58 yaş aralığı 27 kişi, 59-75 yaş aralığı 15 kişi).
Eğitim boyutunda en az oranda %0,62 oranında (1) kişi doktora düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Diğer eğitim düzeyleri belirli oranlarda dağılım göstermiştir (Ortaöğretim 81 kişi, ön lisans 26 kişi, lisans 33 kişi, yüksek lisans 19 kişi).
Spor Kulübü Yöneticilerinin Yöneticilik Deneyimi ve Gelir Durumu
Araştırmaya baktığımızda; spor kulübü yöneticilerinin deneyim boyutunda en çok oranın %25 (40 kişi) düzeyinde 4-6 yıl arasında olduğu, en az ise %8,75 (14 kişi) düzeyinde 7-9 yıl arasında olduğu görülmüştür. Gelir boyutunda bakıldığında ise en çok oranın %27,50 (44 kişi) ile 1505-2000 TL aralığında olduğu, en az oranın ise %3,12 (5 kişi) ile 4001 TL ve yukarısı aralığında olduğu görülmüştür.
Spor Kulübü Yöneticilerinin Kredi Kartı Sahiplik Durumu
Araştırmaya göre; spor kulübü yöneticilerinin kredi kartı sahipliği oranında %80,62 (129 kişi) kredi kartı sahibi olduğu, %19,37 (31 kişi) oranında ise kredi kartı sahibi olmadığı görülmüştür. Kredi kartı kişi başı sahiplik oranına bakıldığında bir spor yöneticisinin sahip olduğu kredi kartı en çok bir adet kredi kartına sahip olan %29,37 (47 kişi) oranında, en az kişi olarak ise 8 kredi kartına sahip %0,62 (1 kişi) oranında olduğu görülmüştür.
Spor Kulübü Yöneticilerinin Finansal Yönetim Davranış İfadeleri
İncelendiğinde; nakit yönetimi başlığı altında spor kulübü yöneticilerinin ürün ve hizmet alırken %38,8 (62 kişi) oranında karşılaştırma yaptıkları, %32,5 (52 kişi) oranında faturalarını zamanında ödediklerini ve aylık giderlerini %25 (40 kişi) oranında yazılı ortamda kayıt altına aldıklarını görmekteyiz. Bunlara karşın spor yöneticilerinin %60 (96 kişi) oranında yaptıkları bütçe planlarına bağlı kalmadıkları görülmüştür. Kredi yönetimi başlığı altında %35,6 (57 kişi) oranında spor yöneticisinin her ay kredi kartının ekstre borcunun tamamını ödemeye çalıştığını, %55 (88 kişi) oranında spor yöneticisinin bir veya birden çok kredi kartının limitini sonuna kadar kullandığını görmekteyiz. Ayrıca %31,9 (51 kişi) oranında spor yöneticisi borçlarının asgarisini ödediğini belirtmiştir. Tasarruflar ve yatırımlar başlığı altında acil ihtiyaçlar için birikim yaparım cevabı verenlerin oranı %46,9 (75 kişi), araba, eğitim ev gibi uzun dönemli hedefler için tasarruf yaparım diyenlerin oranı %41,3 (66 kişi), emeklilik hesabım için yatırım yaparım diyenlerin oranı %58,1 (93 kişi), tahvil, hisse senedi veya yatırım fonları alırım diyenlerin oranı %49,4 (79 kişi) ve bunlara karşın tarafıma yapılan her ödemeden tasarruf yaparım “hiç” diyenlerin oranı %34,4 (55 kişi)’dir. Sigorta başlığı altında spor kulübü yöneticilerinin %67,5 (108 kişi) oranında sağlık sigortası yaptıracağını, %33,8 (54 kişi) oranında hayat sigortası yaptıracağını ve %35 (56 kişi) oranında ise ev veya araba için sigorta yaptırırım seçeneğine “hiç” diye cevap verdiği görülmüştür.
Tartışma ve Sonuç
Spor kulübü yöneticilerinin ağırlıklı olarak erkek yöneticilerden oluştuğu görülmüştür. Spor kulübü yöneticilerinin orta yaş kesiminde yer aldıkları ve eğitim düzeylerinin ağırlıklı olarak ortaöğretim düzeyinde olduğu görülmüştür. Toplumda finansal bilgi düzeyinin finansal eğitim programları ile yükseltilmesi gerektiğinin bir zorunluluk olarak belirtilmiştir. Ayrıca temel finansal bilginin temel eğitim düzeyinde sağlanmasının bir zorunlu durum olarak ortaya çıktığı görülmektedir. Spor kulübü yöneticilerinin spor yönetimi ile ilgili eğitimlere alınması gerektiğini araştırmaları sonucunda ortaya koyulmuştur. Spor kulübü yöneticilerinin çoğunluğunun spor kulübü ile ilgili yeterli yöneticilik deneyimine yıl olarak sahip olduğu görülmektedir. Yıl olarak deneyim belirli düzeyde olmasının yanında bu deneyimin finansal konularla ilgisini ortaya koyan bir veri elde edilememiştir. Spor kulüplerinin çoğunluğunun profesyonel bir yönetim anlayışına sahip olmadığını belirtmişlerdir. Günümüzde yaşanan değişimlere uyum sağlamada kulüplerin zorlandığını, finansal risklerin yaşandığını ve yönetim krizleri oluştuğuna dikkat çekilmiştir. Bunların yanında sportif başarı için finansal güç, karlılık ve uzmanlık sahibi yöneticilerin olması gerektiği belirtilmiştir. Spor kulübü yöneticilerinin gelir düzeyleri bakımından çok iyi düzeyde olmadığı ve orta ve altı düzeyde olduğu söylenebilir. Spor kulübü yöneticilerinin büyük çoğunluğunun kredi kartı sahip olduğu ve hatta birçoğunun birden çok kredi kartına sahip olduğu tespit edilmiştir.
Spor kulübü yöneticileri, yaptıkları bütçe veya harcama planına bağlı kalamadıklarını beyan etmişlerdir. Ayrıca spor kulübü yöneticileri kredi kartlarının asgarilerini ödeyebildiklerini ve her ödemeden tasarruf yapamadıklarını dile getirmişlerdir. Spor kulübü yöneticileri sigorta yaptırmak konusunda ve özellikle sağlık sigortası yaptırmakta büyük oranda istekli oldukları görülmüştür. Finansal tutum ve davranışların geleceğe yönelik harcama, birikim yapma gibi konuları etkilediği ortaya çıkmıştır. Ayrıca bireylerin bütçe, sigorta, tasarruf, kredi gibi konularda bilgi sahibi olmaları onların finansal konularda doğru davranışlar göstermelerini sağlayacaklarını belirtmişlerdir. Sonuç olarak günümüzde spor endüstrisi içerisinde rekabet avantajı ile sportif başarı elde etmek isteyen ve bu başarıyı kalıcı hale getirmek isteyen spor kulüplerinin finansal yapılarında önemli problemlerin ortaya çıktığı ve gelir-gider dengesinin kurulamadığı görülmüştür. Bu çalışmada tespit edilen amatör spor kulübü yöneticilerinin finansal profillerinin bu olumsuz durumu giderecek durumda olmadıkları yönündedir. Çalışma sonuçlarına göre yöneticilerin temel finans eğitimi almalarının sağlanması ve kurumsallaşma yönünde spor kulüplerinin bir plan yapması önerilmektedir. Ayrıca spor kulüplerinin imkânlar ölçüsünde özellikle finans konusunda profesyonel destek alması sağlanabilir. Spor kulüplerinin ve özellikle amatör spor kulüplerinin finansal sorunlarına yönelik farklı araştırmaların yapılması araştırmacılara önerilmektedir. Alıntı: Gülşah SEKBAN (Dr. Kocaeli Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi) ve Levent ATALI (Doç. Dr., Kocaeli Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi)
